Towarzystwo Regionalne Ziemi Nyskiej

w pawlik 1966W ówczesnej Nysie działało silne środowisko nauczycieli aktywnych społecznie, szukających nowych form działania na rzecz mieszkańców. Pisarka znalazła się w centrum życia kulturalnego. Wokół Państwowego Ogniska Plastycznego, Państwowej Szkoły Muzycznej, Miejskiej Biblioteki Publicznej i Muzeum w Nysie skupiało się coraz aktywniejsze środowisko twórców kultury. Zrodził się pomysł połączenia sił ludzi nakierowanych na budzenie poczucia więzi z małą ojczyzną i popularyzowanie wiedzy o niej. W grupie inicjatywnej znaleźli się między innymi Wanda Pawlik i Jerzy Kozarzewski. Inicjatorzy spotkali się 24 listopada 1961 r. w sali biblioteki miejskiej i powołali do życia Towarzystwo Regionalne Ziemi Nyskiej, które istnieje do dzisiaj. TRZN skupiało grono aktywnych działaczy kulturalnych miasta i regionu.

Towarzystwo Regionalne Ziemi Nyskiej działa nieprzerwanie od 1961 r. Siedzibę miało w budynku Muzeum w Nysie, przy ul. Marcinkowskiego 1. Na walnym zebraniu w 1971 r. dokonano zmiany nazwy na Towarzystwo Miłośników Ziemi Nyskiej, a od 1975 r. TMZN działa jako Nyskie Towarzystwo Społeczno-Kulturalne. Pod tą nazwą, choć w zmienionej formule, działa do dzisiaj. Zostało zarejesrtowane w marcu 1963 r. – głównym celem statutowym było włączenie ludności zamieszkującej region nyski w nurt życia społecznego kraju, wyzwalanie i rozwijanie twórczości kulturalnej społeczeństwa oraz budzenie umiłowania Ziemi Nyskiej. Członkowie działali w ramach trzech sekcji: historycznej, przyrodniczo-geograficznej i wydawniczej. Na comiesięcznych zebraniach omawiano działalność towarzystwa i sekcji. Szeregiem szczegółowszych publikacji przypominano czytelnikom najszczytniejsze momenty z przeszłości naszego miasta. Niewątpliwą zasługą towarzystwa jest wyzwolenie społecznej inicjatywy na rzecz rozwoju kulturalnego i gospodarczego regionu.

Przez lata towarzystwo wypracowało wiele form działalności. Oto najważniejsze z nich:

  • Działalność naukowo-badawcza – towarzystwo starało się wypełnić lukę w stosunkowo niskim poziomie badań nad dziejami Ziemi Nyskiej, a także pragnęło zaspokoić potrzebę upowszechniania wiedzy o przeszłości tej ziemi i jej rozwoju w czasach współczesnych.
  • Działalność wydawnicza – wydano wiele publikacji. Najważniejsze z nich: „Szkice nyskie”, „Miasto Nysa, Szkice monograficzne” i „Wypisy do dziejów Ziemi Nyskiej”. 
  • Działalność popularyzatorska – nie pomijano żadnej okazji upowszechnienia dorobku Nysy i jej historii wśród młodzieży, organizując odczyty, wykłady i prelekcje przybliżające historię nyskich zabytków i dorobku miasta. Organizowano spotkania z ciekawymi ludźmi, konkursy itp.

 

Stawiano sobie za cel zaangażowanie mieszkańców regionu nyskiego w nurt życia społecznego, rozwijanie twórczości kulturalnej oraz budzenie patriotyzmu lokalnego.

W latach 1965-71 W. Pawlik była członkiem Zarządu TRZN, a w latach 1971-75 pełniła funkcję sekretarza Zarządu TMZN.[1] W tym czasie współdziałała z nyskim poetą – Jerzym Kozarzewskim (potomkiem Norwida). Uważała, że nowi mieszkańcy Ziem Odzyskanych łatwiej uznają tę ziemię za swoją, gdy ukaże się im i udokumentuje jej polskość. Miały temu służyć wydawnictwa towarzystwa, a między innymi i drobne publikacje W. Pawlik. W swoich pracach chciała przybliżyć czytelnikom najistotniejsze wydarzenia z przeszłości miasta. W ramach towarzystwa przez wiele lat prowadziła sekcję historyczną. Sekcja historyczna w ramach swych prac zajmowała się i zajmuje dziejami księstwa nysko-otmuchowskiego, nyskiego Carolinum oraz najnowszą historią regionu. Organizowano liczne odczyty, wykłady, pogadanki i wystawy. Na zebraniach tej sekcji wygłaszano i przedyskutowywano referaty m.in. W. Pawlik Nysa w literaturze współczesnej.

W 1971 r. TMZN i nyski oddział Stowarzyszenia PAX, we współpracy z Wydziałem Kultury Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Nysie, zorganizowało nyski sejmik kulturalny. Wanda aktywnie działała w obu organizacjach. Na sejmiku, który odbywał się w sali w Miejskiej Biblioteki Publicznej, wygłosiła referat pt. Perspektywy kulturalne Nysy.

Z okazji Nyskich Dni Kultury 22 V 1980 r, odbyła się sesja popularnonaukowa, zorganizowana przez Zarząd NTS-K w sali Nyskiego Domu Kultury, na temat życia kulturalnego Nysy w 35-leciu PRL. Referat przedstawiła m.in. Wanda Pawlik na temat Ziemia Nyska w literaturze 35-lecia.

 

[1] Wtedy Karol Pawlik włączył się w prace towarzystwa: w latach 1975-79 był członkiem zarządu, a w następnej kadencji 1979-83 – pracował w komisji rewizyjnej.